IMPLEMENTATIE HERSTELGERICHT WERKEN
Hoe brengen we herstelgericht werken in de praktijk?
Fundamenteel voor een geslaagde implementatie van Herstelgericht werken is, dat deze op een ‘herstelgerichte’ manier gebeurt.
Een van de principes daarbij is ‘fair process’. Dus niet een top-down aanpak, een kosmetische verandering of het nadoen van ‘goede voorbeelden’.
Een herstelgerichte implementatie legt verbinding tussen de behoeften van de organisatie en persoonlijke en professionele groei. Het veranderingsproces dient persoonlijke voldoening te geven. Dit versterkt de loyaliteit en motivatie van de leden van het team, de groep of de organisatie.
Herstelgericht werken zal geleidelijk aan doordringen in de werkprocessen en de houding van de leiding, de professionals en van degenen waaraan de professionals hun diensten verlenen (bijvoorbeeld studenten, leerlingen, cliënten, patiënten, klanten, huurders, burgers etcetera).
De effecten worden bereikt als iedereen zich bij Herstelgericht werken betrokken voelt en met elkaar samenwerkt bij het implementatieproces.
Naar een herstelgerichte groep, team en organisatie
Organisaties, groepen en teams die herstelgericht willen werken, kiezen fundamenteel voor een sociaal klimaat dat gebaseerd is op respect. Respect voor jezelf, respect voor een ander en respect voor je omgeving.
Alle omgangsregels worden hieraan getoetst. Respect geldt voor het gedrag van zowel de leidinggevenden en de professionals als voor degenen waarvoor en/of waarmee de professionals werken (studenten, leerlingen, cliënten, patiënten, klanten, huurders, burgers etcetera).
Herstelgericht werken is een model dat de basis vormt voor alle handelen in de organisatie, de groep of het team. Het gaat dus verder dan het herstellen van bijvoorbeeld een conflict, van grensoverschrijdend gedrag of van communicatieproblemen.Herstelgericht werken is geen methode of project.
Een van de allerbelangrijkste aspecten is ‘houding’. Een andere houding van iedereen ten opzichte van ongewenst gedrag.
Herstelgerichtheid betekent een omslag van het benoemen van schuld (‘door’) naar het benoemen van schade (‘aan’) en is dus gericht op de gevolgen van ongewenst gedrag. Wie zijn er door het ongewenste gedrag geraakt en hoe? Wat moet er gebeuren om de schade te herstellen?
Uitgangspunt bij herstelgerichtheid is samenwerking tussen degene die het ongewenste gedrag doet, degene die het ondervindt en anderen uit de directe omgeving. Iedereen werkt mee aan het bevorderen en herstel van goede verhoudingen en een sociaal veilig klimaat.
Want iedereen hoort erbij en voelt zich gezien en gewaardeerd.
Herstelgerichte teams, groepen en organisaties zijn vooral gefocust op: hoe willen we hier WEL met elkaar omgaan.
Leiderschap
Natuurlijk staat of valt het implementatieproces met de houding en de rolopvatting van leidinggevenden ten aanzien van Herstelgericht werken. Zij dienen zelf herstelgericht te zijn.
Zij hoeven geen expert te zijn, maar voldoende basiskennis is onontbeerlijk.
Belangrijk is dat het beleid van Herstelgericht werken door alle geledingen in de organisatie, team of groep wordt gedragen. Het is onvoldoende wanneer het nieuwe beleid slechts door een beperkt aantal enthousiaste mensen wordt ondersteund.
Voor een ‘fair process’ is het creëren van een gevoel van urgentie cruciaal. Bespreek met elkaar waarom verandering naar Herstelgericht werken noodzakelijk is en waarom het zinvol is om deze verandering zo snel mogelijk door te voeren. Wat de nadelige gevolgen zijn als niet-herstelde verhoudingen en conflicten de betrokkenen blijven achtervolgen. Er kunnen zich patronen ontwikkelen bij betrokkenen die destructief zijn en (onbewust) kan dit negatieve gedrag dan ook nog worden gerechtvaardigd. Herstelgericht werken helpt deze cirkel doorbreken.
Het leidende team dat de regie over het implementatieproces heeft, zal ook zelf conform de principes van ‘fair process’ dienen te werken. Dus betrokkenen bij beslissingen betrekken, argumentatie transparant communiceren, duidelijk zijn over wat van de professionals en hun leidinggevenden concreet wordt verwacht.
Implementatiestappen
Stap 1 is het verkennen van de urgentie om Herstelgericht werken in te voeren. Voorkeur verdient een multidisciplinair samengestelde werkgroep van leiding, medezeggenschap, professionals en de groep waaraan de professionals hun diensten verlenen.
Stap 2 is het besluit van de directie en medezeggenschap om het traject Herstelgericht werken te starten. Daaraan kan organisatiebrede communicatie over de noodzaak, het doel en de werkwijze met alle geledingen op een transparante manier vooraf gaan.
Stap 3 is het instellen van een multidisciplinair samengestelde kerngroep die de regie over het implementatieproces heeft. De kerngroepleden ontvangen in-company een speciale scholing.
Stap 4 is het implementatieproces zelf. Voorkeur verdient een interatief proces.
Het creëren van een Herstelgerichte cultuur is vooral door het doen: gaan toepassen van herstelgerichte vragen, besprekingen steeds openen met cirkelgesprekken, herstelgesprekken voeren, de moderator bij een cirkel of herstelgesprek vragen, workshops aanbieden over herstelgericht werken, over geweldloos communiceren en over het bespreekbaar maken van gevoelens en behoeften.
Stap 5 is het evalueren van de resultaten en het proces van de implementatie en het bijstellen van het beleid. Belangrijke aandachtspunten zijn onder meer: weerstand, vermijdingsgedrag en de toepassing van de principes van ‘fair process’.
Per organisatie, groep of team kunnen de implementatiestappen worden aangepast, ook gedurende het iteratieve implementatieproces.
Deskundigheidsbevordering
Een geslaagde implementatie van Herstelgericht werken kan niet zonder gerichte deskundigheidsbevordering. Iedere organisatie, groep, team of professional is anders als het om de aanwezige deskundigheid voor Herstelgericht werken gaat.
De Vlas Consulting verzorgt begeleiding bij het iteratief implementeren van Herstelgericht werken.
Cursussen worden gegeven aan de leden van de kerngroep (die de regie over het implementatieproces heeft) en aan de moderator(en).
De Vlas Consulting geeft tevens workshops ter ondersteuning van het implementatieproces, bijvoorbeeld over herstelgericht werken, over geweldloos communiceren en over het bespreekbaar maken van gevoelens en behoeften.
Per organisatie, groep, team en professional kunnen aanvullende workshops worden verzorgd.
Meer informatie
Neem voor meer informatie of voor overleg over de mogelijkheden voor uzelf, uw organisatie, uw team of uw groep contact op met Koos de Vlas.
